Definicje
Grupa karbonylowa to układ atomów węgla i tlenu, w której tlen jest związany z atomem węgla wiązaniem podwójnym. Jest to grupa funkcyjna aldehydów i ketonów, wchodzi też w skład grup funkcyjnych kwasów karboksylowych, estrów i amidów.
Aldehydy są to związki organiczne, w których cząsteczkach grupa karbonylowa połączona jest jednym wiązaniem pojedynczym z atomem wodoru, a drugim z resztą węglowodorową cząsteczki. Grupą funkcyjną aldehydów jest grupa aldehydowa –CHO. R to rodnik alkilowy lub arylowy.
Metanal
Najprostszy aldehyd to metanal (Aldehyd mrówkowy, formaldehyd), w którym wyjątkowo grupa karbonylowa połączona jest z dwoma atomami wodoru. Jego wzór to HCHO (inny zapis - H2CO). Został odkryty przez rosyjskiego chemika Aleksandra Butlerowa w 1859.
W warunkach normalnych aldehyd mrówkowy jest gazem o charakterystycznej, duszącej woni i jest silną trucizną. Jego temperatura topnienia wynosi -113 °C, a temperatura wrzenia -21 °C. Dobrze rozpuszcza się w wodzie, do około 40% wagowych. Roztwór ma słabo kwasowe pH. W handlu najczęściej spotyka się 35-40% roztwór formaldehydu w wodzie - formalinę. Formaldehyd powstaje podczas niepełnego spalania substancji zawierających węgiel. Otrzymuje się go poprzez utlenianie i odwodornianie metanolu na katalizatorze miedziowym lub srebrowym. Stosowany do wyrobu żywic syntetycznych, włókien chemicznych, barwników i jako środek odkażający.