Metanol
Alkohol metylowy lub metanol, znany także pod nazwami zwyczajowymi spirytus drzewny i karbinol to najprostszy, trujący dla człowieka, związek organiczny z grupy alkoholi o wzorze CH3OH. Został odkryty w 1661 przez Roberta Boyle'a.
Właściwości
- Piekący smak
- Ciśnienie par 128 mbar (20°C)
- Granice wybuchowości w mieszaninie z powietrzem od 5,5 do 31% obj.
- Z wodą miesza się w każdym stosunku, podobnie z alkoholem etylowym i eterem.
Otrzymywanie
Do 1923 otrzymywany wyłącznie przez destylację rozkładową drewna, obecnie otrzymuje się go syntetycznie, głównie z gazu syntezowego. Z gazu syntezowego metanol otrzymuje się dwiema metodami:
- metoda ICI
- metoda Lurgi
Główną reakcję tych procesów przedstawia równanie:
CO + 2H2 -> CH3OH
Reakcja ta prowadzona jest w obecności katalizatora miedziowego (Cu-Zn-Al2O3) w temperaturze 250oC, przy ciśnieniu 4-10 MPa (Wcześniej stosowane katalizatory chromowo-cynkowe wymagały temperatury 340-400oC i ciśnienia 30-32MPa!). W trakcie procesu przebiega równocześnie reakcja wodoru z dwutlenkiem węgla (potrzebnym m.in. do utrzymania aktywności katalizatora).
CO2 + 3H2 -> CH3OH + H2O
Alkohol metylowy można także otrzymać działając NaOH lub KOH na fluorowcopochodne metanu, np. CH3Cl, CH3Br, CH3I czy CH3F:
CH3Cl + KOH -> CH3OH + KCl
Metanol jest używany w zakładach przemysłowych jako rozpuszczalnik i surowiec do otrzymywania aldehydu mrówkowego, chlorku metylu, barwników.
Zastosowanie
- używany jest jako rozpuszczalnik (rozpuszczają się w nim tłuszcze, żywice i pokosty)
- stosowany w farmaceutyce
- stosowany jako składnik paliwa dla samolotów
- stosowany jako główny składnik paliwa do modelarskich silników żarowych
- stosowany w produkcji materiałów wybuchowych np.C4
- stosowany jako paliwo w silnikach spalinowych, np. używanych w motocyklach żużlowych
- stosowany z ługami lub kwasami do otrzymywania estrów metylowych
- Podstawowy surowiec do otrzymywania polioksymetylenu (politrioksan, poliformaldehyd, tarnoform).
- Surowiec do otrzymywania MTBE
- Surowiec do produkcji kwasu octowego